تمرین پیوند با ریاضی شیمی دهم
1. اگر بدانید که میانگین جرم هر اتم هیدروژن $\mathbf{1 \text{ amu} = 1.66 \times 10^{-24} \text{ g}}$ است، حساب کنید یک گرم نمونهی از عنصر هیدروژن، چند اتم دارد؟
2. به عدد $\mathbf{6.02 \times 10^{23}}$ که در پرسش $1$ به دست آمد، **عدد آووگادرو** میگویند و آن را با $\mathbf{N_A}$ نشان میدهند. اگر $\mathbf{N_A}$ اتم هیدروژن در یک نمونه موجود باشد، جرم نمونه چند گرم است؟
پاسخ و توضیح تمرین پیوند با ریاضی صفحه 17 شیمی دهم
این تمرین به رابطهی میان **جرم اتمی**، **گرم**، **تعداد اتم** و **عدد آووگادرو** میپردازد و پایهی مفهوم **مول** را شکل میدهد.
---
## 1. محاسبهی تعداد اتم هیدروژن در یک گرم
برای محاسبهی تعداد اتمهای هیدروژن موجود در $1$ گرم، کافی است کل جرم نمونه ($1 \text{ g}$) را بر جرم یک اتم هیدروژن بر حسب گرم تقسیم کنیم:
**دادهها:**
* $\text{جرم نمونه} = 1 \text{ g}$
* $\text{جرم یک اتم } H = 1 \text{ amu}$
* $\text{ضریب تبدیل} = 1 \text{ amu} = 1.66 \times 10^{-24} \text{ g}$
$$\text{جرم یک اتم } H \text{ برحسب گرم} = 1 \text{ amu} \times \frac{1.66 \times 10^{-24} \text{ g}}{1 \text{ amu}} = 1.66 \times 10^{-24} \text{ g}$$
$$\text{تعداد اتم } = \frac{\text{جرم کل نمونه}}{\text{جرم یک اتم}}$$
$$\text{تعداد اتم } H = \frac{1 \text{ g}}{1.66 \times 10^{-24} \text{ g/atom}} = 0.6024 \times 10^{24} \text{ atom}$$
$$\text{تعداد اتم } H \approx 6.02 \times 10^{23} \text{ atom}$$
**نتیجه:** یک گرم نمونهی هیدروژن (با جرم اتمی میانگین $\approx 1 \text{ amu}$)، تقریباً **$6.02 \times 10^{23}$ اتم** دارد.
---
## 2. محاسبهی جرم $N_A$ اتم هیدروژن
**عدد آووگادرو** ($N_A$) را که در قسمت $1$ به دست آمد، برابر با $\mathbf{6.02 \times 10^{23}}$ در نظر میگیریم.
$$\text{جرم کل نمونه} = \text{تعداد اتم } \times \text{جرم یک اتم}$$
$$\text{جرم } = N_A \text{ atom } \times \text{جرم یک اتم } H \text{ برحسب گرم}$$
$$\text{جرم } = (6.02 \times 10^{23} \text{ atom}) \times (1.66 \times 10^{-24} \text{ g/atom})$$
$$\text{جرم } = (6.02 \times 1.66) \times (10^{23} \times 10^{-24}) \text{ g}$$
$$\text{جرم } \approx 10 \times 10^{-1} \text{ g} = 1 \text{ g}$$
**توضیح مفهومی (تعریف مول):**
از تعریف **مول** میدانیم:
* اگر جرم اتمی یک عنصر $\mathbf{x \text{ amu}}$ باشد، جرم $\mathbf{N_A}$ اتم از آن عنصر $\mathbf{x \text{ g}}$ خواهد بود. (به این **جرم مولی** میگویند)
* از آنجایی که میانگین جرم اتمی هیدروژن $\mathbf{1 \text{ amu}}$ است، بنابراین جرم $\mathbf{N_A}$ اتم هیدروژن **$1$ گرم** است.
**نتیجه:** جرم نمونهی حاوی $N_A$ اتم هیدروژن، **$1$ گرم** است.